Choroby wątroby przy cukrzycy

Cukrzyca dość często kojarzy się z marskością wątroby, przy czym wśród chorych na cukrzycę i marskość większość stanowią ci, u których zmiany w wątrobie wystąpiły wcześniej aniżeli zaburzenie przemiany węglowodanów. Częstość występowania cukrzycy jawnej w marskości wątroby wynosi 10—15%, to jest 5—10 razy więcej aniżeli w ogólnych populacjach. W kaukaskiej grupie etnicznej przeważają wśród tych chorych mężczyźni, co także do¬wodzi pierwotnego wpływu marskości wątroby, która częściej występuje w tej populacji u mężczyzn.marskości wątroby próba doustne¬go obciążenia glukozą cechuje się szyb¬kim wzrostem glikemii i powolnym zmniejszaniem się jej do wartości wyjściowej, przy czym wartości maksymalne są najczęściej większe niż u ludzi zdrowych. W chorobie tej stwierdza się też słabszy wpływ insuliny na zwiększenie wartości współczynnika przyswajania glukozy podanej dożylnie (wartości K) i to zaburzenie występuje wcześniej od nietolerancji glukozy rozpoznawanej na podstawie doustnego te¬stu tolerancji glukozy. Stężenia insuliny immunoreaktywnej (IRI), insuliny „rzeczywistej” i proinsuliny w surowicy na czczo są prawidłowe lub zwiększone, natomiast po doustnym obciążeniu glukozą ich przyrost jest znamiennie większy i bardziej przedłużony aniżeli u ludzi zdrowych. Stężenie peptydu C w surowicy kształtuje się w tych warunkach prawidłowo lub jest zbliżone do prawidłowego, co dowodzi, że hiperinsulinemia stwierdzana w marskości wątroby nie jest wynikiem wzmożonej czynności wydzielniczej komórek B. Wiele przekonywających dowodów przemawia za tym, że jest ona następstwem zmniejszonego zużytkowania (i degradacji) insuliny przez wątrobę. To z kolei może być wynikiem zmniejszenia czynnej masy wątroby lub wyrazem adaptacji tego narządu do dysponowania insuliną w warunkach insulinooporności.
Mechanizm insulinooporności w marskości wątroby nie jest dokładnie pozna¬ny. W wyjaśnianiu tego zjawiska, jak i całokształtu diabetogennego wpływu marskości wątroby, bierze się pod uwagę następujące czynniki:
1. Zmniejszenie masy czynnego miąższu wątroby i upośledzenie spichrzania i przemiany glukozy w tym narządzie, wskutek czego większe niż prawidłowo ilości tego cukru przenikają do obszaru poza wątrobowego. Należy jednak pamiętać, że dla utrzymania prawidłowej homeostazy glikemii wystarcza obecność 20% nie zmienionych komórek wątrobowych.
2. Wykształcenie się w następstwie nadciśnienia wrotnego krążenia omijającego wątrobę, co również powoduje przechodzenie większej ilości glukozy z żyły wrotnej do żył wątrobowych. To zjawisko występuje szczególnie wyraźnie po operacyjnym wytworzeniu zespolenia zwrotniczego.